Do badań laboratoryjnych najczęściej pobierana jest krew z żyły zgięcia łokciowego. Do pobrania wykorzystywany jest jednorazowy, sterylny system próżniowy, który jest całkowicie bezpieczny dla pacjenta.

Dzień przed badaniem należy:

• zadbać o lekki, niezbyt obfity posiłek wieczorem (najlepiej do godz. 18:00–20:00);
• zrezygnować z późnych przekąsek i napojów słodzonych;
• unikać nadmiernego wysiłku fizycznego;
• nie spożywać alkoholu.

W dniu pobrania krwi należy:

• zgłosić się na czczo (minimum 8–12 godzin bez jedzenia, można pić niewielką ilość wody niegazowanej), w godzinach porannych między 7:00 – 9:00;
• nie palić papierosów, nie żuć gumy;
• nie przyjmować porannej dawki leków, chyba że lekarz zalecił inaczej (np. leki na nadciśnienie mogą być wyjątkowo dopuszczone);
• unikać stresu i wysiłku fizycznego;
• przed samym pobraniem odpocząć kilka minut w pozycji siedzącej lub leżącej.

W celu wyznaczenia terminu badania prosimy o kontakt z Rejestracją Zakładu tel. 261 660 402

Test doustnego obciążenia glukozą (OGTT) służy do oceny gospodarki węglowodanowej organizmu. Wykonywany jest:

• u osób z podejrzeniem cukrzycy lub nieprawidłowej tolerancji glukozy;
• u osób z cechami zespołu metabolicznego (otyłość brzuszna, podwyższone ciśnienie tętnicze krwi, wysokie stężenie triglicerygów na czczo, niskie stężenie cholesterolu HDL) i prawidłowym stężeniwm glukozy na czczo;
• u kobiet ciężarnych między 24. a 28. tygodniem ciąży.

Przygotowanie do badania:

Test powinien być wykonywany w stanie zdrowia. Należy unikać wykonywania testu w okresie ostrej choroby lub bezpośrednio po nim.

• Na 3 dni przed badaniem należy:
  • prowadzić normalną, codzienną aktywność fizyczną;
  • stosować dietę zawierającą co najmniej 150 g węglowodanów dziennie – unikać głodówek i diet niskowęglowodanowych.
• Na 8–12 godzin przed badaniem należy:
  • pozostać na czczo – nie jeść ani nie pić nic oprócz wody;
  • unikać sytuacji stresowych i wysiłku fizycznego;
  • nie palić papierosów ani nie żuć gumy;
  • powstrzymać się od przyjmowania: glukokortykosteroidów, diuretyków tiazydowych, leków hipotensyjnych, preparatów antykoncepcyjnych, leków przeczyszczających, barbituranów, środków uspokajających, witaminy C i salicylanów.

W dniu badania należy:

• zgłosić się do Rejestracji Zakładu, a następnie do punktu pobrań materiału do badań,
• po pobraniu krwi, w Pracowni Biochemii przygotowany zostanie roztwór glukozy, który należy wypić w przeciągu 5 min
• krew do badania pobierana jest zgodnie z zaleceniami lekarza – najczęściej 1 godz. oraz 2 godz. po wypiciu glukozy
• w trakcie testu (2 godz.) należy:

• • pozostać w spoczynku, najlepiej w pozycji siedzącej;
  • nie spożywać żadnych posiłków ani napojów (poza wodą), nie żuć gumy, nie palić papierosów.

Dodatkowe informacje:

Przed przystąpieniem do badania należy poinformować personel Zakładu o przyjmowanych lekach – niektóre z nich mogą wpływać na wynik badania;

Prolaktyna należy do hormonów, których wydzielanie wykazuje rytm dobowy tzn. jej stężenie zależy od pory dnia.

Na wydzielanie prolaktyny wpływają różne czynniki, m.in.: sen, spożywanie posiłków, wysiłek fizyczny, stres, aktywność seksualna, ciąża (efekt działania estrogenów), spożycie alkoholu oraz stosowanie niektórych leków (np. obniżających ciśnienie krwi, antydepresyjnych, przeciwwymiotnych czy pobudzających perystaltykę jelit).

Aby wynik badania był wiarygodny, należy stosować się do poniższych zaleceń:

• na 7 dni przed badaniem należy odstawić suplementy diety zawierające w swoim składzie biotynę;
• na 3 dni przed badaniem nie należy spożywać alkoholu;
• na co najmniej 12 godzin przed pobraniem należy unikać picia kawy i herbaty;
• w przeddzień badania należy unikać intensywnego wysiłku fizycznego, stresu oraz należy zachować abstynencję seksualną;
• nie należy wykonywać badania ginekologicznego ani dotykać czy stymulować piersi, ponieważ może to wpłynąć na wynik;
• na badanie należy zgłosić się rano, po wypoczynku nocnym;
• krew należy pobrać na czczo – co najmniej 8 godzinach bez jedzenia i 4 godzinach bez picia, 2–3 godziny po przebudzeniu, najlepiej w godzinach między 8:00 a 10:00 rano.

PSA (Prostate-Specific Antigen) to białko produkowane przez komórki gruczołu krokowego (prostaty). Badanie stężenia PSA we krwi jest pomocne w diagnostyce chorób prostaty, takich jak przerost, zapalenie czy rak stercza.

Aby wynik badania był wiarygodny, należy odpowiednio się do niego przygotować:

• na 48 godzin przed badaniem należy:
  • unikać ejakulacji (wytrysku nasienia);
  • intensywnych ćwiczeń fizycznych (szczególnie jazdy na rowerze, motocyklu, koniu czy ćwiczeń na rowerku stacjonarnym);
• na 7 dni przed badaniem należy:
  • unikać badania per rectum (przez odbyt), cewnikowania pęcherza, biopsji prostaty, USG przezodbytniczego oraz innych zabiegów na prostacie – mogą one przejściowo zwiększyć stężenie PSA;
  • unikać przyjmowania preparatów zawierających biotynę;
• w dniu badania należy:
  • stawić się do punktu pobrań na czczo lub po lekkim posiłku;
  • odpocząć kilka minut w pozycji siedzącej.

Ważne:

W celu prawidłowej interpretacji uzyskanych wyników należy poinformować lekarza o wszystkich przyjmowanych lekach, zwłaszcza o terapii hormonalnej, lekach stosowanych w leczeniu przerostu prostaty lub stosowaniu inhibitorów 5-alfa-reduktazy (np. finasteryd, dutasteryd), ponieważ mogą one wpływać na stężenie PSA.

Pobranie próbek moczu jest prostym, ale bardzo ważnym elementem procesu diagnostycznego, które może pomóc w prawidłowej ocenie stanu zdrowia pacjenta. Aby wyniki badania moczu były dokładne i wiarygodne, należy przestrzegać kilku zasad podczas pobierania próbki.

1. Przygotowanie do pobrania próbki moczu:

• zachowaj standardową ilość przyjmowanych płynów – unikaj spożywania dużych ilości płynów bezpośrednio przed pobraniem próbki.
• jeśli lekarz nie zalecił inaczej, pobierz poranną próbkę moczu, zaraz po przebudzeniu, kiedy mocz jest najbardziej skoncentrowany.
• kobiety: unikaj okresu menstruacyjnego, ponieważ może on wpłynąć na wyniki badania.
• niezbędne akcesoria:
  • czysty, jednorazowy pojemnik na mocz o objętości 50 – 100 ml (do zakupu w aptece lub do pobrania w Rejestracji Zakładu).

2. Higiena przed pobraniem próbki:

• starannie umyj ręce wodą i mydłem.
• kobiety: przed pobraniem próbki dokładnie umyj okolice intymne. W tym celu rozchyl wargi sromowe i dokładnie przepłucz czystą wodą miejsce cewki moczowej od przodu ku tyłowi, aby uniknąć zanieczyszczenia próbki bakteriami z okolic odbytu. Unikaj stosowania mydła i środków do higieny intymnej, a jeśli zaszła taka konieczność usuń je dużą ilością wody.
• mężczyźni: przed pobraniem próbki dokładnie umyj penis czystą wodą, szczególnie jego końcówkę, aby uniknąć zanieczyszczenia próbki. Unikaj stosowana mydła.
• nie wycieraj narządów moczowo-płciowych rącznikiem ani papierem toaletowym.

3. Pobieranie próbki moczu:

Próbki „ze strumienia środkowego”:

Najbardziej zalecanym sposobem pobierania próbki moczu jest metoda tzw. środkowego strumienia. Oddawanie moczu należy zacząć do toalety, a następnie na chwilę zatrzymać strumień moczu, aby przejść do napełniania pojemnika na mocz. Po pobraniu około 10-50 ml próbki, należy zakończyć oddawanie moczu do toalety.

Pamiętaj, aby nie dotykać ręką wewnętrznych powierzchni pojemnika!!

Dzięki takiej technice pierwsza część moczu, zawierająca bakterie lub zanieczyszczenia, nie trafia do próbki.

4. Zakończenie pobierania próbki:

• po zakończeniu pobierania próbki, natychmiast zamknij pojemnik i upewnij się, że jest szczelnie zamknięty, aby uniknąć wycieków.
• opisz pobraną próbkę z boku pojemnika imieniem i nazwiskiem.

5. Dostarczenie próbki do laboratorium:

• próbkę do laboratorium należy dostarczyć jak najszybciej, najlepiej do 2 godziny od jej pobrania. Zbyt długie przechowywanie próbki może znacząco wpłynąć na wyniki badania.
• w laboratorium udaj się w pierwszej kolejności do Rejestracji Zakładu Diagnostyki Laboratoryjnej, gdzie otrzymasz unikatowy kod kreskowy i zlecenie wewnętrzne, które następnie należy przekazać wraz z próbką do Pracowni Analityki Ogólnej – pok. 01097.

6. Informacje dodatkowe:

• pobieranie moczu u dzieci: w przypadku niemowląt i małych dzieci często używa się specjalnych woreczków na mocz (do nabycia w aptece). Przed pobraniem próbki dokładnie umyj narządy moczowo-płciowe. Woreczek załóż na skórę dziecka, a po zebraniu moczu opisz imieniem i nazwiskiem dziecka, a następnie bezzwłocznie przekaż do laboratorium.

Przygotowanie do badania:

• Przed rozpoczęciem zbiórki moczu należy:
  • unikać intensywnego wysiłku fizycznego,
  • odstawić leki moczopędne,
  • pozostać na normalnej diecie przez ok. 3 dni. 
• W celu oznaczenia stężenia kwasu wanilinomigdałowego (VMA) nie należy:
  • spożywać: bananów, wanilii, czekolady, kawy, herbaty,
  • przyjmować leków zawierających: nitrofurantoina, kwas gentyzynowy i homogentyzynowy (leki p/reumatyczne) oraz salicylany (polopiryna, aspiryna).

• W celu oznaczenia porfobilinogenu oraz kwas delta-aminolewulinowego należy bezwzględnie zabezpieczyć próbkę przed światłem, gdyż substancje te ulegają rozkładowi pod wypływem promieni świetlnych.

Niezbędne akcesoria:

1. • duży pojemnik z podziałką (min. 2-3 litrów),
   • mały, jednorazowy pojemnik na próbkę moczu.

Instrukcja pobierania moczu:

1. Zbiórkę należy rozpocząć o konkretnej godzinie (zalecane jest rozpoczęcie zbiórki po przebudzeniu, np. o godz. 7:00). W tym czasie należy opróżnić pęcherz do toalety.
2. Godzinę rozpoczęcia zbiórki należy zapisać na pojemniku.
3. Wszystkie kolejne porcje wydalanego moczu należy zbierać do pojemnika przez cały okres 24 godzin, nie pomijając żadnej porcji moczu!
4. Należy zachować szczególną ostrożność, aby mocz nie był zanieczyszczony (np. przez zanieczyszczenia z okolic intymnych lub z pojemnika).
5. Pojemnik z moczem powinien być przechowywany w chłodnym, ciemnym miejscu (np. w lodówce).
6. Zbiórka kończy się dokładnie 24 godziny po rozpoczęciu (np. jeśli rozpoczęcie miało miejsce o 7:00, zakończenie powinno nastąpić o 7:00 następnego dnia). W tym czasie należy „na siłę” opróżnić pęcherz do pojemnika.
7. Należy zanotować godzinę zakończenia zbiórki moczu.

Przygotowanie próbki do badania – po zakończeniu zbiórki należy:

• zmierzyć objętość oddanego moczu,
• całość moczu dokładnie wymieszać,
• przelać ok. 100 – 200 ml moczu do jednorazowego, małego pojemnika,
• opisać próbkę imieniem i nazwiskiem, objętością wydalonego moczu oraz godziną rozpoczęcia i zakończenia zbiórki,
• możliwie jak najszybciej dostarczyć próbkę do laboratorium, gdzie w pierwszej kolejności należy udać się do Rejestracji Zakładu Diagnostyki Laboratoryjnej, a po otrzymaniu unikatowego kodu kreskowego i zlecenia wewnętrznego, do Pracowni Biochemii.

Uwagi:

• Zbiórka moczu musi być przeprowadzona dokładnie, aby wynik badania był wiarygodny.
• Pominięcie jakiejkolwiek porcji moczu może zafałszować wynik badania.

Poniższa instrukcja dotyczy pobierania próbek kału na badania parazytologiczne oraz obecności krwi utajonej.

 Kał na badanie parazytologiczne powinien być pobierany przed wdrożeniem leczenia, z uwzględnieniem wszystkich uwag zamieszczonych poniżej:

• kał należy pobierać po całkowitym opróżnieniu pęcherza moczowego;
• kał nie może mieć styczności z wodą wodociągową, resztkami kału innych pacjentów, moczem czy detergentami stosowanymi w utrzymaniu higieny toalety – niedopuszczalne jest „wyławianie” kału z odpływu sedesu!!!
• aby zniwelować ryzyko zanieczyszczenia próbki zalecane jest stosowanie specjalnych nakładek na sedes
• należy pobrać grudkę kału wielkości orzecha włoskiego (przy płynnym stolcu 1-2 ml)
• zalecane jest trzykrotne pobranie kału, w odstępach 3-4 dniowych. Jest to związane z cyklem rozwojowym danego pasożyta. Cysty i jaja pasożytów nie są wydalane w sposób ciągły, lecz okresowo, dlatego przebadanie trzech próbek, zebranych w odstępach czasowych zwiększa prawdopodobieństwo wykrycia obecności pasożyta w organizmie.
• Pojemnik z kałem należy czytelnie opisać imieniem i nazwiskiem, a następnie dostarczyć do Pracowni Analityki ogólnej (pok. 01097).

Próbkę należy pobrać rano, przed wypróżnieniem, z okolicy odbytu.
Nie należy myć ani smarować tej okolicy przed pobraniem materiału.

Szczegółowy opis postępowania:

1. Szkiełko podstawowe (otrzymane z laboratorium) należy czytelnie podpisać imieniem i nazwiskiem.
2. Ostrożnie odkleić przezroczysty przylepiec od szkiełka.
3. Część bez kleju nałożyć na palec wskazujący lub szpatułkę, aby ułatwić aplikację.
4. Delikatnie rozchylić pośladki, a klejącą stroną przylepca dotknąć okolicy odbytu.
5. Następnie przylepiec przykleić z powrotem na szkiełko, starając się unikać powstawania pęcherzyków powietrza.
6. Tak przygotowaną próbkę należy umieścić w czystej kopercie lub zawinąć w papier
   i jak najszybciej dostarczyć do laboratorium.

Rodzaje próbek i pobranie:

Wymazy nosowo – gardłowe:

• Pobierane są przez wykwalifikowany personel medyczny od pacjentów, u których występują objawy infekcji dróg oddechowych w powiązaniu z klinicznymi i epidemiologicznymi czynnikami ryzyka.
• Pacjent nie może wcześniej przeprowadzać żadnej dezynfekcji błony śluzowej (mycie zębów, płukanie jamy ustnej).
• Materiał pobierany jest przy pomocy jałowej wymazówki dołączonej do zestawu. Wymazówkę należy trzymać przy podstawie przegrody nosa i wsunąć ją do tyłu jamy nosowo – gardłowej. Wymaz powinien być pobrany energicznie, aby mieć pewność, że zawiera on zarówno komórki, jak i śluz z wnętrza nozdrza. Wymazówkę należy obrócić kilka razy, aby pozyskać najbardziej obfitą wydzielinę. Koniec patyczka wymazowego (ten przy zakrętce) odłamać. Patyczek wymazowy z pobranym materiałem umieszczany jest w probówce z podłożem transportowym, którą należy wymieszać przez co najmniej 5 – krotne odwrócenie. Tak zabezpieczony materiał należy dostarczyć do laboratorium.
• Próbki mogą być przechowywane do 72 godzin w temp. 2 – 8 °C przed przeprowadzeniem testu.

Aspiraty/popłuczyny nosowe:

• Popłuczyny nosowe pobiera lekarz poprzez wlanie 6 ml soli fizjologicznej na 5 minut do komór nosa. Po tym czasie odzyskuje je w jak największej ilości. Aby zebrać wypłukaną wydzielinę, należy umieścić jałowy pojemnik bezpośrednio pod nosem, przechylić głowę pacjenta do przodu i poczekać aż z nozdrza wypłynie płyn. Uzyskane popłuczyny poddaje się następnie obróbce laboratoryjnej.
• Próbki mogą być przechowywane do 72 godzin w temp. 2 – 8 ºC .

Krew pobrana na antykoagulant:

• Krew pobierana jest przez wykwalifikowany personel medyczny w ilości:
  – 2 ml do probówek zawierających EDTA-K2
  – 4 ml do probówek z cytrynianem sodu
• W celu przeprowadzenia badania metodą PCR nie należy używać heparyny jako antykoagulantu, ponieważ może ona wpłynąć negatywnie na przebieg reakcji.
• Próbki mogą być przechowywane do 48 godzin w temp. 2 – 8 ºC .

Mocz:

• Do badania należy użyć poranną porcję moczu, świeżo oddaną do jałowego pojemniczka. Nie należy używać próbek moczu przechowywanych dłużej niż 24 godziny (w temp. 4 °C).

Płyny z jam ciała, BAL:

• Do badania używany jest świeżo pobrany materiał. Jeżeli jednak nie jest to możliwe, próbki mogą być przechowywane
  w temperaturze 2 – 8 °C przez okres maksymalnie 3 dni.

Wymaz z ropnia klatki piersiowej:

• Wymaz z ropnia pobierany jest za pomocą sterylnej wymazówki, a następnie umieszczany w jałowym pojemniku. W tej postaci, dostarczany jest do laboratorium w jak najkrótszym czasie.

UWAGA!!! Prosimy o podawanie daty i godziny pobrania materiału. Materiał powinien zostać dostarczony do laboratorium w godzinach przedpołudniowych, aby mógł być opracowany tego samego dnia.

Pacjent przed wykonaniem badania musi zachować abstynencję płciową i alkoholową przez 2 – 7 dni. Nasienie powinno być oddane drogą masturbacji bezpośrednio do jednorazowego, najlepiej jałowego pojemnika z zakrętką, który należy dostarczyć do laboratorium do 1h. Nasienie transportować w temperaturze ok. 37 – 38 °C (w przybliżeniu temp. ciała).

UWAGA!!! Pojemnik należy opisać uwzględniając datę i godzinę oddania nasienia.

Na wynik ma wpływ: